हिमाल खबरपत्रिका (११ जेठ, २०८०) बाट नयाँ दिल्ली गुप्तचरी खेल र हिन्दूत्ववादी उक्साहट मार्फत नेपालको सार्वभौमिकतालाई गलाउन लागिपरेको छ। आधुनिक युगमा हाम्रो राज्यले यसअघि कहिल्यै नभोगेको यो तहको खतरालाई नजरअन्दाज नगरौं। भारतका अन्य कूटनीतिक नियोगहरूले जस्तै काठमाडौं लैनचौरस्थित भारतीय दूतावासले प्रयोग गरेको ट्याग लाइन ‘इन्डिया इन नेपाल’ (नेपालमा भारत)ले आर्थिक, वैकासिक र सांस्कृतिक वृत्तमा रहेको …
हिमाल खबरपत्रिका (३ जेठ, २०८०) बाट कार्यक्रममा सहभागी हुँदा मन लागेमा ताली पिटौं। तर, कसैको निर्देशन लुसुलुसु नमानौं। ताली बजाउनु आफूखुशी कुनै कुरा या कसैको क्रियालाई स्वागत गर्नु हो। यसमा ‘आफूखुशी’ भन्नुको अर्थ छ, ताली स्वस्फूर्त हुनुपर्छ, करकापको उपज होइन। तर, हामीकहाँ राजनीतिक होस्, सामाजिक वा सांस्कृतिक कार्यक्रममा उद्घोषकले माइकबाट निर्धक्क आह्वान गर्छन्, ‘अब फलाना …
हिमाल खबरपत्रिका (३ वैशाख, २०८०) बाट मन नपरेका व्यक्तिलाई हिलो छ्याप्दै घृणा या कुण्ठा पोख्ने अस्त्र बनिरहेको छ, ‘डलरवादी’ या ‘डलरे’ गाली। सामाजिक सञ्जालको यस जमानामा सामाजिक सङ्कथन सामु एउटा ठूलै अवरोध तेर्सिएको छ, जसले विचारकहरूलाई तर्साइदिएको छ, वस्तुनिष्ठ छलफल अप्ठ्यारो तुल्याइदिएको छ, र आजसम्म सुरक्षित हाम्रो खुला समाजलाई चुनौती दिएको छ। त्यो हो, आफूलाई …
हिमाल खबरपत्रिका (१८ चैत, २०७९) बाट संक्रमणका कारण पश्चिमा मुलुकहरू संक्रमणकालीन न्यायको सही प्रयोगबाट विचलित हुँदै छन् भने द्वन्द्वपीडितको नेतृत्वमा र सर्वोच्च अदालतको फैसलाको आधारमा अघि बढ्दै नेपाल संसारसामु नमूना हुन सक्छ। संक्रमणकालीन न्यायको अवधारणा नेपालमा पश्चिमा मुलुक तथा अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार संगठनहरूले थुपारेका हुन्, तर पनि यो राम्रो पहल थियो। दक्षिण अफ्रिका, कोलम्बिया, कम्बोडिया, …
हिमाल खबरपत्रिका (४ चैत, २०७९) बाट हाम्रो देश बन्द समाज नहोला, तर सम्भावित निगरानी र नियन्त्रणको ख्याल गरेर तयारी गर्नु बेस। जब अधिनायक प्रवृत्ति हावी हुन्छ, नागरिक स्वतन्त्रता र वैयक्तिक गोपनीयता हनन हुन्छ। नेपालीजनले यस्तो अवस्था विगतमा नभोगेका होइनन्, र आजसम्म पनि राज्यका सुरक्षा निकायले एक हदको निगरानी राखिरहेकै होलान्। यद्यपि तुलनात्मक रूपमा भन्न मिल्छ, …
हिमाल खबरपत्रिका (५ फागुन, २०७९) बाट दुई देशबीचको सम्बन्ध थप सौहार्द बनाउन यो ढुङ्गा ढुवानी राम्रै भयो। तर, यो कार्य भारतमा जस्तै हिन्दू धर्मलाई राजनीतीकरण गर्ने प्रयासको हिस्सा नहोस् र भएको नदेखियोस् पनि। दुइटा ठूला चट्टान नेपालको सौगात बनेर भारतको अयोध्या पुगेका छन्। म्याग्दीको बेनी नगरपालिका– ६ स्थित कालीगण्डकी नदीको तटबाट निकालिएका ती शिला क्षमापूजा …
हिमाल खबरपत्रिका (१३ माघ, २०७९) बाट कुनै वेला ‘पञ्चायती झार’ समेत भनिने आयातीत वनमाराबारेका केही कथन र अनुमान उल्टिँदै गएका छन्। चार दशकभन्दा अघि डाँडाकाँडा पैदल चहार्दै गर्दा मैले वनमारा (ल्याटिन नाम ‘ऐडेनोफोरम् युफ्याटोरिएम्’) बारे मेसो पाएँ। विशेष गरी त्रिशूली नदीको किनारस्थित बेत्रावती गाउँदेखि उत्तरको एउटा पूरै इलाका वनमाराले ढाकेको देखेपछि लेख पनि लेखें। त्यो …
हिमाल खबरपत्रिका (३ पुस, २०७९) बाट स्पाइनल बिटलमा फेरि विदेश घुम्ने इच्छा जागेको छ- यसपालि भारतको दक्षिण कुनामा पर्ने कन्याकुमारी जाऔं कि ! एउटा यन्त्र न हो, कार। यसको ज्यान हुँदैन, तर जीवन हुन्छ। फलामे बडी भएका पुराना कार दशकौं टिक्छन्। आजभोलिका फाइबरग्लास प्रयोग गरिएकाहरू भने धेरै नचली कबाडी बन्छन्। पुराना कार धेरै दगुर्थे पनि, …
हिमाल खबरपत्रिका (१७ मंसिर, २०७९) बाट हिमालको हिउँ र बरफ यही गतिमा घट्दै गए नेपालको पर्यटनमा कस्तो असर पर्छ? तुवाँलोको कारण केही दिन मात्र हिमाल खुल्ने हो भने पर्यटक कसरी आकर्षित होलान्? सदियौंदेखिको मौसमी प्रक्रिया थियो- हिउँदको जाडो सकिएपछि र बर्खा लाग्नुअघि वैशाख-जेठको तुवाँलो। केही दशकयता भने यो प्रक्रियामा गडबडी आएर बर्खाका तीन-चार महीना बाहेक …
हिमाल खबरपत्रिका (२४ कात्तिक, २०७९) बाट निर्वाचनमा होमिने उम्मेदवारहरूले वर्तमान संविधानप्रति वफादारी जाहेर गर्नुपर्छ, धर्मनिरपेक्षता होस्, संघीयता होस् या गणतन्त्र। दर्शन र सिद्धान्तमा आधारित हुनुपर्ने हो, राजनीति। मुलुकको विगतका राजनीतिक घटनाक्रमले मूल्यमान्यताको राजनीति नै सशक्त र प्रभावी देखाउँछन्। यसको दृष्टान्तमा चाहे राणाशाहीको अन्त्य हेरौं वा पञ्चायती व्यवस्थाको पतनको वेला। तर, विदेशी हस्तक्षेप र माओवादी अवसरवादबीच …