Skip to content

Kanak Mani Dixit

  • Home
  • About
  • हिमाल खबरपत्रिका
    • उकालो लाग्दा
  • Nepali Times
    • On the way up
  • Himal Southasian
    • HIMAL
  • Others
    • नागरिक
    • Scroll.in
    • The Kathmandu Post
  • Books
    • Adventures of a Nepali Frog
  • Petitions
  • Videos
    • Saglo Samaj

प्लास्टिक प्रकोप

August 18, 2021 by admin

हिमाल खबरपत्रिका (१२-१८ माघ , २०७६) बाट

प्लास्टिक जथाभावी फाल्दा नेपाललाई ‘फोहोरीको देश’ भनी जनाउँदैन र !

पोखरा बजार दक्षिण फुस्रे खोलाबाट हामी मट्टीखानको उकालो लाग्यौं । अनि, बुटवलबाट स्याङ्जा र कास्की हुँदै काठमाडौं जाने पुरानो मूलबाटो, गोरेटो, समात्यौं ।

उकालोमा दुइटा कुरा प्रष्ट बुझियो, एक अन्यत्र जस्तै डोजरले खनेको मोटरबाटोले पुरानो गोरेटोलाई निष्क्रिय तुल्याइदिएको । र दोस्रो, वन–जङ्गल राम्ररी हुर्केका, दाउरा कटान र घाँस–पात संकलन घटेकोले ।

गोरेटोमा स्पष्ट देखिएको अर्को कुरा थियो — प्लास्टिकको अतिक्रमण । बाँझो कान्ला–कान्लामा आयातित वनमारा झारको राज छ भने गोरेटोमा एकचोटि प्रयोग गरेर फ्याँकिने ‘सिङ्गल यूज’ प्लास्टिकको । प्लास्टिकले कसरी समाज र अर्थतन्त्रलाई ढाकेको छ भन्ने उदाहरण थियो, फुसे्र मट्टीखानको उकालो ।

आँखै बिझाउने, बाटो फोहोर गर्ने र हजारौं वर्षसम्म रहिरहने यो यस्तो प्रदूषण हो, जसलाई निश्चिन्त जताततै छरिरहेका छौं । प्लास्टिक माटोमा मिल्दैन, टुक्रिएर ‘डिस्इन्टिग्रेट’ भएर मानव र जनावरको लागि प्राणघातक वस्तुको रूपमा सयौं वर्ष रहिरहन्छ ।

‘भिजिट नेपाल २०२०’ शुरु हुँदै गर्दा प्लास्टिक र्‍यापर, बोतल, झोला र प्याकेटको बिगबिगीले के सन्देश दिन्छ ? पक्कै नेपाल फोहोरीको देश भनिकन जहाँका नागरिक आफ्नै स्वास्थ्य र प्रकृतिको अवस्थाप्रति बेपरवाह छन्, जहाँ सौन्दर्यबोध छैन, जहाँ पत्रु खाना र पेयले स्थानीय खानालाई पराजित गरिसकेको छ ।

मट्टीखान जाने यो पैदलमार्ग धेरै चलनचल्तीमा छैन, तर पनि १०० मिटर गोरेटोको ‘अनुसन्धान’ मा हरेक मिटरमा फ्याँकिएको प्लास्टिक फेला परे । जताततै प्लास्टिक, कुनै भर्खर फ्याँकिएका, टलक्क टल्किएका, अन्य घामपानी र हावा खाएर रङ खुइलिएका, धुजा–धुजा परेका ।

देखिएका प्लास्टिक सबै गाउँघरको परिवेशमा प्रयोग हुने खालका थिए — तयारी चाउचाउका प्याकेट र मसलाको सानो प्याकेट, ड्रिङ्किङ्ग स्ट्र, प्लास्टिक झोला, औषधि पाता, चक्लेट–पिपीका र्‍यापर, ई. । शहर र राजमार्ग छेउ देखिने मिनरल वाटर बोतल यहाँ त्यतिको देखिएन ।

मैले दर्जनौं तस्वीर खिचें, तर बाटोमा रहेका प्लास्टिकको यी थोरै अंश मात्र थिए । एकातर्फ हाम्रो परम्परागत खाजा र खानपिन त्यागेको स्थिति, अर्कोतर्फ आमा–बावुले बालबच्चाले मागे अनुसार पसलबाट गुलियो, अमिलो वस्तु किनिदिने । यसले न्यून सामाजिक चेतनाको वर्तमान अवस्था समेत दर्शाउँछ ।

शब्दलाई यत्तिमै बिट मारेर म यिनै तस्वीरका माध्यमबाट प्लास्टिक राज र हाम्रो असंवेदनशीलताको झलक प्रस्तुत गर्दछु ।

प्रतिकृया दिनुहोस

Post navigation

Previous Post:

नमस्कार कि ‘ह्याण्डशेक’?

Next Post:

साझा यातायातबाट सरकारले फिर्ता लिएको ३ अर्बको किस्सा

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

About


Kanak Mani Dixit, 66, is a writer and journalist as well as a civil rights and democracy activist. He is a campaigner for open urban spaces, and is also active in the conservation of built heritage.

Tweets by KanakManiDixit

Books by Kanak Mani Dixit

Peace Politics of Nepal
Dekheko Muluk
Dekheko Muluk
© 2022 Kanak Mani Dixit | Built using WordPress and SuperbThemes