Skip to content

Kanak Mani Dixit

  • Home
  • About
  • हिमाल खबरपत्रिका
    • उकालो लाग्दा
  • Nepali Times
    • On the way up
  • Himal Southasian
    • HIMAL
  • Others
    • Articles about Kanak Mani Dixit
    • नागरिक
    • Scroll.in
    • The Kathmandu Post
    • The Rising Nepal
    • Podcasts
  • Books
    • Adventures of a Nepali Frog
  • Petitions
  • Videos
    • Saglo Samaj

भ्यूटावर नाइँ ‘भ्यू-कौसी’

August 15, 2017 by admin

हिमाल खबरपत्रिका (११-१७ असार, २०७४) बाट

सुनियो कि कसैको मनमा या योजनामा छ, पशुपतिनाथ मन्दिरको माथ्लो कान्लामा एउटा ठूलो कंक्रिटको शिवमूर्ति ढलान गर्ने । यो सिल्ली आइडिया हो, त्यागिदिऔं ।

जब जम्बुद्वीपकै सर्वश्रेष्ठ शिवशक्ति प्रांगण हाम्रो वागमती किनार छ, जब साक्षात् महादेव नै त्यहाँ विराजमान छन्, साक्षी नन्दी–भृङ्गी स्वयं उपस्थित छन् भने यो कलियुगमा कंक्रिटको शिवमूर्ति किन चाहियो ? सर्वत्र शिवमन्दिर छन्, कैलाशमा विराजमान उमा–महेश्वरका मूर्ति काठमाडौं उपत्यकामा जति अन्यत्र कतै छैनन् । अनि किन थप्नुपर्‍यो एउटा अर्को मूर्ति ? किन अवमूल्यन गर्ने भक्तजनका सामु पशुपतिनाथलाई प्रतिस्पर्धा हुनेगरी पशुपतिनाथ–२ ?

पशुपतिनाथ–२ बारे मैले पाएको सूचना असत्य सावित होस् ।

जताततै शिवलिंग स्थापित गर्ने होडका साथसाथै नेपालमा यत्रतत्र भ्यूटावर बन्दैछन् । र, नबनिरहेका ठाउँहरूमा योजना बुनिंदैछन् । पदभार ग्रहणलगत्तै नवनिर्वाचित मेयरहरू काम देखाइहाल्ने हेतुले भ्यूटावर बनाउने योजना बनाइरहेछन् । बुझ्न गाह्रो छैन– भ्यूटावर बनाउन सिमेन्ट कंक्रिट अलिकति खर्च गर्‍यो, डाँडाको टुप्पामा वरपर सबैले देख्ने गरी त्यसलाई ठड्यायो, वाह्वाही कमायो ।

तर नेपालको डाँडाकाँडामा भ्यूटावर बनाउने कुरा टिप्पणीयोग्य छ । भ्यूटावर निर्माण गर्नु भनेको छेउछाउका घर, रुख, ढिस्को भन्दा अलिकति माथि पुगेर दृश्यावलोकन गर्ने अवस्था बनाउनु हो । नेपालका डाँडाकाँडा स्वयं गगनचुम्बी भ्यूटावर हुन् भने, त्यसमाथि रुपैयाँ खर्चेर किन संरचना ठड्याउने ? बुझिनसक्नु नै हो, तर हाम्रो नेपालमा बुझिनसक्ने धेरै कुरा हुने गरेकोले भ्यूटावर अभियानलाई निस्तेज पार्न केही तर्कको आडभरोसा चाहिन्छ ।

मुस्ताङको जोमसोम र भक्तपुरको नगरकोटमा निर्माण गरिएका भ्यूटावर ।

यदि कसैलाई हिमाली श्रृंखला अवलोकनबारे थाहा छ भने धुलिखेलका नवनिर्वाचित मेयर अशोक व्यान्जुलाई छ । उनको शहरबाट कसैको भनाइमा, पोखरालाई माथ गर्ने हिमाली प्यानोरमा देखिन्छ । भ्यूटावरबारे व्यान्जुको सोच मैले ठीक पाएँ । उनी भन्छन्, “यो त एउटा टुप्पीमाथि अर्को टुप्पी थपे जस्तो भयो नि, त्यो किन चाहियो ?”

मानौं, मध्यपहाडको फेददेखि टुप्पासम्म २५०० फिटको कुनै डाँडाको टुप्पाबाट छर्लङ्ग हिमाल देखिन्छ– विदेशी र आन्तरिक पर्यटकलाई लोभ्याउने गरी । त्यसमाथि बनाइने टावरले हद भए ६० फिट उँचाइ थपिदेला । बुझ्नुपर्ने कुरा यो हो कि २५०० फिटको साटो २५६० उँचाइबाट पर्यटकले कति बढी हिमश्रृंखला देख्छन् ? यसको जवाफ तपाइँ पाउनुहुन्न ।

नेपालमा भ्यूटावरको आगमन भयो ६ दशकअघि त्रिभुवन राजपथ बनाउँदा भारतीय सेनाको निर्माण टोलीले सीमभन्ज्याङमुनिको पाखो दामन भन्ने ठाउँमा भ्यूटावर निर्माण गरेपछि । त्यसैको सिकोमा गत वर्षहरूमा बनिसकेका, बन्दै गरेका र भत्किसकेका, मक्किसकेका भ्यूटावरहरू हामी देख्न पाउँछौं मध्यपहाड यताउता ।

भ्यूटावर बनाउनुको भौगोलिक तर्क त छँदै छैन यसको आर्थिक पक्ष पनि कमजोर छ । भ्यूटावरमा आखिर कति जना अट्छन् ? फेरि भ्यूटावरको हिमाल नदेखिने बरण्डा त त्यत्तिकै खेर गयो ! यो त पर्यटकीय संख्या घटाउने उपाय जस्तो पो भयो ।

म्याग्दीको पुनहिल र धरानको भेडेटारमा निर्माण गरिएका भ्यूटावर ।

हामीलाई चाहिएको त ‘भ्यू–कौसी’ हो । पहाडी थुम्काहरूका होटल र रिसोर्टहरूले कुरा बुझेका छन् कि पहाड आफैं भ्यूटावर हो, त्यसैले टावर होइन टेरेस् अर्थात् कौसी चाहिन्छ । यसरी गहकिलो होचो डिलसहित फराकिलो कौसी बनायो, ढुंगाले वा तेलिया इँटाले छाप्यो, बस्न, खानपिनका लागि आरामदायी ‘स्पेस’ बनायो । जस्तै पोखरामाथिको सराङकोट, त्यहाँ ‘भ्यू–कौसी’ छ, न कि भ्यूटावर ।

‘भ्यू–कौसी’ ले आर्थिक आर्जन पनि बढी गर्दछ किनकि ठेलमठेल गरी थोरै मानिस टावरका अप्ठेरा घुमाउरा भर्‍याङ चढ्नु र उत्रनु भन्दा एकैसाथ सयौं यात्रुले आरामसित हिमाल हेर्न पाउँछन् । उता, भ्यूटावर बनाउनु भनेको आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हान्नु हो ।

यहाँ पेश तर्कले अवश्य पनि भ्यूटावर बनाइसकेका या बनाउन तल्लीन व्यवसायी वा पदाधिकारीको दिल खुस पार्दैन । मैले सामाजिक सञ्जालमा भ्यूटावरको विरोध गरी लेख्दा म्याग्दी, पुनहिलकी एक महिला रिसाएकी थिइन्, मानौं म पुनहिल विरोधी तत्व हुँ र कुनै प्रतिस्पर्धी (भ्यूटावर नभएको) पर्यटकीय गन्तव्यको दलाल !

तर कुरो प्रष्ट छ, यदि रौतहटबाट लाङटाङ हिमाल हेर्नु पर्‍यो भने (खुला आकाश हुँदा देखिन्छ) भ्यूटावर अथवा मचान बनाऔं, ता कि छेउछाउका वृक्ष वा संरचनाहरूले दृश्य नछेकोस् । तर पहाडको टुप्पामा भ्यूटावर चाहिं यो लेख पढिसकेपछि बनाउने कुरा बिर्सिदिऔं ।

Post navigation

Previous Post:

कौवा, मोबाइल र अख्तियार

Next Post:

Salute to the people

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Enter the keyword

About


Kanak Mani Dixit, 67, is a writer and journalist as well as a civil rights and democracy activist. He is a campaigner for open urban spaces, and is also active in the conservation of built heritage.

Tweets by KanakManiDixit

Books by Kanak Mani Dixit

Peace Politics of Nepal
Dekheko Muluk
Dekheko Muluk

Books by Kanak Mani Dixit

Peace Politics of Nepal
Dekheko Muluk

Blogroll

  • Himal Southasian
  • Madan Puraskar Pustakalaya
  • Spinal Injury Rehabilitation Center
  • हिमाल खबरपत्रिका

Categories

Recent Tweets

Tweets by KanakManiDixit

© 2023 Kanak Mani Dixit | Built using WordPress and SuperbThemes