Skip to content

Kanak Mani Dixit

  • Home
  • About
  • हिमाल खबरपत्रिका
    • उकालो लाग्दा
  • Nepali Times
    • On the way up
  • Himal Southasian
    • HIMAL
  • Others
    • Articles about Kanak Mani Dixit
    • नागरिक
    • Scroll.in
    • The Kathmandu Post
    • The Rising Nepal
    • Podcasts
  • Books
    • Adventures of a Nepali Frog
  • Petitions
  • Videos
    • Saglo Samaj

सर्वत्र अनर्थ!

July 31, 2020 by admin

हिमाल खबरपत्रिका (१३-१९ साउन, २०७५) बाट

आज हामीले सडक, राजमार्ग र हवाईमार्गमा दुःख पाउनुको कारण विगतमा कसैले गरेको गल्ती हो ।

नेपाल सरकारमा हर क्षेत्रमा विशेषज्ञ होलान्, नभए ज्यालादारी राख्न सकिन्छ । तर राज्य संचालन क्रममा क्षेत्र–क्षेत्रमा घरीघरीको आलस्य, गल्ती र मनपरी हेर्दा साधारण नागरिकको हैसियतमा पनि केही भन्न मन लाग्छ । सडक, हवाई यातायात र सार्वजनिक परिवहन सम्बन्धी उदाहरण पेश गर्दछु ।

केएसयूटीपीः करीब १० वर्ष भयो सरकारले ‘काठमाण्डू सस्टेनेबल अर्बन ट्रान्सपोर्ट प्रोजेक्ट’ (केएसयूटीपी) संचालन गरेको, एशियाली विकास ब्यांकको अग्रसरतामा भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय अन्तर्गत । यही दश वर्षमा सार्वजनिक यातायातको अभाव अत्यन्तै खट्कियो । राम्रा राम्रा बस रुट र बस कम्पनी संचालनबारे सुझाएको यो परियोजना काम नदेखाइकन यसै वर्ष अन्त्य भयो ।

सुमो–मार्गः उपत्यकाको चोभारबाट दक्षिणकाली, कुलेखानी, भीमफेदी हुँदै हेटौंडा पुग्ने ‘सुमो–मार्ग’ अहिले भारतीय सहयोगले फराकिलो बनाइँदैछ– तर कुलेखानीसम्म मात्र । त्यसपछि कुलेखानी जलविद्युत् आयोजनाका लागि बनेको साँघुरो ‘सर्भिस रोड’ भञ्ज्याङ र गढीहुँदै भीमफेदी पुग्दछ । बाटोको यो अंश चौडा पार्न सम्भव देखिंदैन । प्रश्न उठ्दछ, किन त्यत्रो खर्चमा आधा राजमार्ग मात्रै चौडा पारिएको ?

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको स्याटेलाइट तस्वीर ।

एअरबस ३३०ः नेपाल वायुसेवा निगमले गएको महीना दुई वटा लामो दूरीका एअरबस ३३० ‘वाइड बडी’ विमान भिœयायो । यो ‘फ्लिट् एक्सप्यान्सन्’ सफल भएमा नेपालको हवाई ध्वजावाहकको सफलताले राष्ट्रिय स्वाभिमान र अर्थतन्त्रलाई समेत गति दिन्छ । तर के योजना राम्ररी बनेको छ, उडान विस्तारका लागि ?

दुवै विमान आइसक्दा न पर्याप्त पाइलट, न त रुट नै तयार छन् । बल्ल त्यतातिर सोच शुरु भए जस्तो छ । थप नबुझेको चाहिं, दुई वटा ३३० त शुरुआत मात्र हुनुपर्ने, लामो दूरी सञ्जाल विस्तार गर्न भनेको त दुइटाबाट ४, ६, ८ वाइड बडी ए ३२० र दुई वटै ए ३३० चाहिन्छ, तर त्यसको लागि पार्किङ नै कहाँ छ, त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ?

दुई वटा ३२० र दुई वटै ३३० मा नागरिक लगानी कोष र संचय कोषबाट रु.३५ अर्ब लगानी भएको भन्ने छ । यदि नेवानिको फ्लिट विस्तार कार्यक्रम असफल भए अर्थतन्त्रमा कत्रो भ्वाङ पर्छ, कसैले ध्यान दिएको छ, छैन ? अनि थप ‘न्यारो बडी’ ए ३२० नकिनेर ए ३३० नै किन्नुपर्ने किन थियो अझै बुझिएको छैन ।

रन–वे र ट्याक्सी–वेः विज्ञहरूको भनाइमा त्रिभुवन विमानस्थलको धावनमार्गको सतहको कालोपत्र एकदमै कमजोर भएको छ, कुनै पनि बेला हवाई अड्डा बन्द भएर राष्ट्रिय ‘क्राइसिस’ उत्पन्न हुनसक्छ । यसबारे केही आपत्कालीन योजना छ ? हवाईजहाज अवतरणमा धेरै चाप हुनुको समस्या त जगजाहेर छ, तर यो समस्या रहनुको एउटा कारण— रन–वेको दक्षिण (०२) पट्टि ट्याक्सी–वे धावनमार्गको करीब आधा किमी वर नै टुंगिनु पनि हो ।

यही कारण हवाईजहाजहरू धावनमार्ग पसेर अन्त्यसम्म आएर, अनि फन्को मारेर मात्रै ‘टेक अफ रन’ गर्छन् । यसले उडान र अवतरण दुवैलाई ढिलो गरिदिन्छ । समाधान हो– ट्याक्सी–वेलाई धावनमार्गको अन्त्यसम्म ल्याएर जोड्ने । यति कुरा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले गर्न सक्दैन र ? केही करोड रुपैयाँ त खर्च होला । किन यस्तो घातक अकर्मण्यता ?

हवाई संग्रहालयः पाइलट क्याप्टेन वेद उप्रेतीले २० फागुन २०७१ मा क्र्यासल्याण्ड गरेको टर्किस एअरलाइन्सको एअरबस विमानलाई प्रयोगमा ल्याएका छन्, एउटा हवाई संग्रहालय बनाएर । यस विमान म्युजियमलाई त्रिभुवन विमानस्थल नजिकको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणको जग्गामा लङटर्म लिजमा राखिएको बुझिन्छ ।

यस्तो शिक्षाप्रद संग्रहालय बनाउनु राम्रो, तर अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको त्यति नजिक यो हवाईजहाज राख्न अनुमति दिंदा खतरा निम्तिन्छ कि निम्तिंदैन भन्ने विचार पनि गर्नुपर्‍यो । कुनै न कुनै बेला हाम्रो विमानस्थल राम्ररी नचिनेका पाइलटहरूलाई यो प्लेन विमानस्थलको पार्किङ बेको यत्ति नजिकै राख्दा ‘डिस्ओरिएण्ट’ गर्छ कि गर्दैन, फेरि यस क्षेत्रको रिङरोड खण्ड पनि आकाशबाट हेर्दा रन–वे जस्तै देखिन्छ । यतातिर सम्बन्धित विशेषज्ञहरुको ध्यान गएको छ कि छैन ?

नारायणघाट–मुग्लिङ खण्डः नारायणघाट–मुग्लिङ सडक खण्ड तीन दशकदेखि नै पहिरो धेरै नजाने खण्ड रह्यो, किनकि यहाँको अधिकांश बाटो चट्टानबाट काटिएको थियो । यसै कारण न त तल सडक भासिन्थ्यो, न माथिबाट पहिरो जान्थ्यो । तर राजमार्ग विस्तारको नाममा सडक फराकिलो पारिंदा भिरालो पाखालाई कोतर्नुपर्ने भयो । परिणाम, पहिला सद्दे बाटोमा अहिले आएर जताततै पहिरो जान थाल्यो ।

यो सडक–खण्डको भौगर्भिक संवेदनशीलतालाई ध्यानमा राखेर त्रिशूली पारि वान–वे सडक बनाएको भए राम्रो हुन्थ्यो भन्ने केही इन्जिनियरको राय छ । त्रिशूली पारि र वारि वान–वे जाने र आउने गर्न सकिन्थ्यो । यसो गरेको भए वारि खतरा निम्तिने थिएन भने पारिपट्टिको अनकन्टार पाखामा सडकले विकास पनि ल्याउने थियो, र सेती नदीमा एउटा पुल बनाउँदा पूरै भेकलाई राम्रो पनि हुन्थ्यो ।

Post navigation

Previous Post:

बाफिएर रोयो हिमाल

Next Post:

नबनौं ‘द अग्ली नेपाली’

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Enter the keyword

About


Kanak Mani Dixit, 67, is a writer and journalist as well as a civil rights and democracy activist. He is a campaigner for open urban spaces, and is also active in the conservation of built heritage.

Tweets by KanakManiDixit

Books by Kanak Mani Dixit

Peace Politics of Nepal
Dekheko Muluk
Dekheko Muluk

Books by Kanak Mani Dixit

Peace Politics of Nepal
Dekheko Muluk

Blogroll

  • Himal Southasian
  • Madan Puraskar Pustakalaya
  • Spinal Injury Rehabilitation Center
  • हिमाल खबरपत्रिका

Categories

Recent Tweets

Tweets by KanakManiDixit

© 2023 Kanak Mani Dixit | Built using WordPress and SuperbThemes